Η τραγωδία στο Μάτι δεν ήταν απλώς μια φυσική καταστροφή – υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές και πολιτικές κρίσεις στη σύγχρονη ιστορία της χώρας. Η απώλεια 104 ζωών και ο τραυματισμός εκατοντάδων ανθρώπων άφησαν πίσω όχι μόνο καμένα σπίτια, αλλά και μια ανεξίτηλη πληγή στην κοινωνική συνείδηση.

Η δικαστική οδός υπήρξε για τους συγγενείς των θυμάτων και τους εγκαυματίες ένας δύσβατος δρόμος προς τη δικαίωση. Και ενώ η Πολιτεία – έστω και καθυστερημένα – ψήφισε νομοθετική διάταξη για την άμεση αποδοχή των ευθυνών και την αποφυγή δικαστικών αντεγκλήσεων, οι ενέργειες ορισμένων ΟΤΑ ήρθαν να ρίξουν βαριά σκιά σε αυτή τη θεσμική προσπάθεια αποκατάστασης. Μέχρι που η οργισμένη φωνή των συγγενών, με καθαρό λόγο και στοιχεία, κινητοποίησε την κυβέρνηση να παρέμβει αποφασιστικά.

1. Νομοθετική Ρύθμιση: Μια Ρητή Εντολή με Ηθικό Περιεχόμενο

Με το Άρθρο 224 του Νόμου 5193/2025, που δημοσιεύτηκε στις 11 Απριλίου 2025, το Ελληνικό Δημόσιο και οι ΟΤΑ υποχρεούνται να μην ασκούν ένδικα μέσα (π.χ. εφέσεις), ή να παραιτούνται από αυτά, στις περιπτώσεις που δικαστικές αποφάσεις τους επιδικάζουν αποζημιώσεις σε θύματα ή συγγενείς θυμάτων από δύο μεγάλες καταστροφές:

• Τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι στις 23/7/2018
• Τις πλημμύρες στη Μάνδρα στις 15/11/2017

Τι καλύπτει η ρύθμιση;

Η αποζημίωση που προβλέπεται αφορά:

• Χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης ή ηθικής βλάβης
• Νοσήλια, έξοδα περίθαλψης ή κηδείας
• Αποζημίωση λόγω απώλειας υποστήριξης σύμφωνα με το άρθρο 931 του Αστικού Κώδικα

Η εντολή του νομοθέτη είναι σαφής, δεσμευτική και άμεσα εφαρμοστέα. Δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας – απαιτεί την απόσυρση από κάθε δικαστική διαδικασία που επιβαρύνει περαιτέρω τα θύματα.

2. Η Αντίδραση των ΟΤΑ: Μια Πράξη Διοικητικής Αυθαιρεσίας ή Υπηρεσιακής Αβλεψίας;

Παρά την ισχύ του νόμου, ο Σύλλογος Θανόντων και Εγκαυματιών κατήγγειλε δημόσια πως:

• Οι Δήμοι Ραφήνας-Πικερμίου και Μαραθώνα
• Καθώς και η Περιφέρεια Αττικής

κατέθεσαν εφέσεις κατά δικαστικών αποφάσεων που αναγνώριζαν αποζημιώσεις προς θύματα και συγγενείς θυμάτων του Ματιού, μετά την ψήφιση του νόμου!

Αυτό προκάλεσε τεράστια κατακραυγή, με τον Σύλλογο να καταγγέλλει δημόσια ότι πρόκειται για συνέχιση της απαξίωσης των θυμάτων και των οικογενειών τους και για «εμπαιγμό».

«Δεν υπήρξε ποτέ ενσυναίσθηση από πλευράς ΟΤΑ. Αντίθετα, συνεχίζουν να εμπαίζουν τα θύματα με νομικά τερτίπια»
αναφέρεται στην ανακοίνωση του Συλλόγου.

3. Η Άμεση Παρέμβαση της Κυβέρνησης – ΥΠΟΙΚ και Υλοποίηση της Νομοθεσίας

Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης επικοινώνησε άμεσα με τον:

• Περιφερειάρχη Αττικής Νίκο Χαρδαλιά
• Δήμαρχο Ραφήνας-Πικερμίου Δήμητρα Τσεβά Μήλα
• Δήμαρχο Μαραθώνα Στέργιο Τσίρκα

Κατόπιν της επικοινωνίας αυτής, τόσο η Περιφέρεια όσο και οι Δήμοι δεσμεύτηκαν πως θα αποσυρθούν από τις εφέσεις, αποδίδοντας την κατάθεσή τους σε «λανθασμένες ενέργειες υπηρεσιακών παραγόντων» και όχι σε πολιτική βούληση.

Επιπλέον, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, εκπροσωπώντας το Δημόσιο, έχει ήδη παραιτηθεί από τέσσερις αντίστοιχες υποθέσεις στο Εφετείο:

• Υπόθεση με αριθμό πρακτικού 3088/2025
• Υπόθεση με αριθμό 1880/2025
• Υπόθεση με αριθμό 2462/2025
• Υπόθεση με αριθμό 2463/2025

Και επίκειται γενική παραίτηση από όλες τις εναπομείνασες εφέσεις.

4. Έρχεται Νέα Ρύθμιση: «Φίλτρο» για Δικαστικές Προσφυγές του Δημοσίου

Η κυβέρνηση ετοιμάζει νέα νομοθετική παρέμβαση που θα θέτει πλαίσιο ορθολογικής άσκησης ένδικων μέσων από πλευράς Δημοσίου. Ο στόχος είναι η αποφυγή αχρείαστων δικαστικών αντιπαραθέσεων με πολίτες, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ηθικής ή κοινωνικής ευθύνης.

Θα προβλέπεται:

• Φίλτρο αξιολόγησης προσφυγών
• Προηγούμενη έγκριση σε ευαίσθητες υποθέσεις
• Θεσμικός έλεγχος κινήσεων νομικών υπηρεσιών του κράτους και των ΟΤΑ

5. Οι Φωνές των Θυμάτων: Έκκληση για Σεβασμό, Όχι Απλώς Χρήματα

Ο Σύλλογος Θανόντων και Εγκαυματιών επισημαίνει ότι:

• Οι αποζημιώσεις δεν είναι οικονομικό αίτημα αλλά πράξη αναγνώρισης του λάθους της Πολιτείας.
• Κάθε νέα έφεση αναβιώνει την τραγωδία και παρατείνει την ψυχική οδύνη των θυμάτων.

Χαρακτηριστικά ερωτούν:

«Οι νόμοι αυτού του κράτους ισχύουν τελικά για όλους; Ή ισχύουν μόνο όταν δεν αγγίζουν την εξουσία;»

Η Δικαιοσύνη ως Χρέος, Όχι Χάρη

Η τραγωδία στο Μάτι δεν αποτελεί κεφάλαιο της ιστορίας που έχει κλείσει. Αντιθέτως, παραμένει ανοιχτό πλην διαρκές τεστ για τη Δημοκρατία, τη Δικαιοσύνη και την Ανθρωπιά. Η παραίτηση του Δημοσίου και των ΟΤΑ από τις εφέσεις δεν είναι «παραχώρηση» – είναι ηθική και νομική υποχρέωση, που δεν έπρεπε ποτέ να παραβιαστεί.

Αν η Πολιτεία θέλει να διδάξει ότι τα λάθη της αναγνωρίζονται, τότε η πραγματική αποκατάσταση δεν γίνεται μόνο με νόμους αλλά με στάση – με στάση ζωής και πολιτικής ευθύνης.

Η κοινωνία παρακολουθεί. Και οι ψυχές των 104 νεκρών απαιτούν:
Όχι άλλες προσφυγές – μόνο συγγνώμη, μνήμη, και σεβασμός.