Επτά χρόνια μετά την ανείπωτη τραγωδία της 23ης Ιουλίου 2018 στο Μάτι, οι πληγές των ανθρώπων που έχασαν αγαπημένους τους παραμένουν ανοικτές και αιμορραγούσες. Το ελληνικό κράτος εξακολουθεί να καλείται να απαντήσει σε ένα αμείλικτο ερώτημα: ποιος φταίει και τι έκανε (ή δεν έκανε) για να αποτρέψει το θάνατο 104 συνανθρώπων μας.

Μέσα σε αυτήν τη συγκυρία, το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών εξέδωσε μία ακόμη απόφαση για αποζημίωση – αυτή τη φορά προς την οικογένεια μιας νέας γυναίκας που χάθηκε τραγικά στις φλόγες. Το ποσό των 380.000 ευρώ, αν και υψηλό σε σχέση με άλλες αποζημιώσεις, δεν αποτελεί δικαίωση. Δεν αποκαθιστά την απώλεια. Δεν επουλώνει το κενό. Είναι μονάχα μια συμβολική αναγνώριση της κρατικής ευθύνης. Και μια κραυγή διαμαρτυρίας για τη διαχρονική ατιμωρησία. Η συγκλονιστική μαρτυρία της μητέρας της αδικοχαμένης γυναίκας σκιαγραφεί με λέξεις τη βαθύτερη αλήθεια: το κράτος απέτυχε. Και κανένα ποσό, καμία απόφαση, δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό.

Μια ακόμη πράξη προστέθηκε στο μακρύ και τραγικό αφήγημα της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι. Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών έκανε δεκτή αγωγή αποζημίωσης που κατέθεσε οικογένεια θύματος της καταστροφής, επιδικάζοντας το συνολικό ποσό των 380.000 ευρώ. Η αποζημίωση αυτή αφορά τη μητέρα, τον πατέρα και τα αδέλφια μιας νεαρής γυναίκας, η οποία κάηκε ζωντανή κατά τη διάρκεια της φωτιάς, αδυνατώντας να διαφύγει από το πύρινο μέτωπο που κυριολεκτικά «κατάπιε» το παραθαλάσσιο θέρετρο της Ανατολικής Αττικής.

Η κατανομή του ποσού έγινε με βάση το βαθμό συγγένειας και τη συναισθηματική βλάβη: από 70.000 έως 110.000 ευρώ σε κάθε έναν από τους συγγενείς. Πρόκειται για μία από τις υψηλότερες αποζημιώσεις που έχουν επιδικαστεί μέχρι στιγμής, σε μία δικαστική διαδικασία που παραμένει ενεργή και σύνθετη, καθώς δεκάδες οικογένειες συνεχίζουν να προσφεύγουν κατά του ελληνικού Δημοσίου, διεκδικώντας, όχι απλώς αποζημιώσεις, αλλά την ηθική αναγνώριση της αμέλειας και των ευθυνών.

Η μητέρα της αδικοχαμένης κοπέλας, σε μια δήλωση βαθιά ανθρώπινη και συγκινητική, εξομολογήθηκε το ανείπωτο βάρος που φέρει:

«Το παιδί μου δεν θα επιστρέψει. Την πήραν από δίπλα μας μέσα σε λίγα λεπτά. Καμία απόφαση, κανένα ποσό, δεν γιατρεύει αυτή την τρύπα στην ψυχή μας. Το Μάτι θα μας στοιχειώνει όσο ζούμε.»

Τα λόγια της δεν αφήνουν περιθώριο για εφησυχασμό ούτε για τεχνοκρατική αντιμετώπιση του ζητήματος. Η τραγωδία στο Μάτι δεν είναι απλώς ένας αριθμός θυμάτων. Είναι προσωπικά δράματα, οικογενειακές καταστροφές, συλλογική εθνική ντροπή.

Ο δικηγόρος της οικογένειας, κ. Δημήτρης Κατσάμπουλας, σε σύντομη δήλωσή του, επισημαίνει ότι:

«Όσα χρήματα κι αν επιδικάσουν τα δικαστήρια, δεν θα δικαιωθούν ποτέ αυτοί οι άνθρωποι. Η απόφαση, παρότι αποτυπώνει την ευθύνη της Πολιτείας και των εμπλεκομένων φορέων για τις εγκληματικές παραλείψεις που οδήγησαν στον θάνατο δεκάδων πολιτών, δεν μπορεί να προσφέρει δικαίωση ή παρηγοριά στους συγγενείς των θυμάτων. Η αλήθεια παραμένει αμείλικτη: στο Μάτι δεν χάθηκαν απλώς ζωές – χάθηκε και η εμπιστοσύνη των πολιτών στο κράτος.»

Η τραγωδία στο Μάτι έχει εγγραφεί στο συλλογικό υποσυνείδητο ως η επιτομή του κρατικού εφησυχασμού και της διαχρονικής ανευθυνότητας. Οι ευθύνες που αποδόθηκαν μέχρι σήμερα –όπου αποδόθηκαν– δεν στάθηκαν ικανές να πείσουν την κοινή γνώμη ότι η Δικαιοσύνη λειτουργεί αποτρεπτικά ή εξιλεωτικά.

Πίσω από κάθε αποζημίωση, κρύβεται ένας άνθρωπος που δεν είναι πια εδώ. Κρύβεται μια οικογένεια που θρηνεί. Κρύβεται μια Πολιτεία που καλείται –και οφείλει– να κάνει περισσότερα από το ελάχιστο.

Η αποζημίωση των 380.000 ευρώ είναι απλώς ένα έγγραφο με νομική αξία. Όχι ένα έμπρακτο βάλσαμο στον πόνο των ανθρώπων. Οι συγγενείς των θυμάτων στο Μάτι ζητούν κάτι πολύ βαθύτερο από οικονομική ανακούφιση: ζητούν δικαιοσύνη, αναγνώριση, και ουσιαστικές αλλαγές για να μην ξαναζήσει ποτέ κανείς τέτοια καταστροφή. Ο χρόνος κυλά, αλλά οι πληγές δεν κλείνουν. Όσο δεν υπάρχει πολιτική και διοικητική κάθαρση, όσο οι υπαίτιοι μένουν στο απυρόβλητο, όσο το κράτος δεν μεταρρυθμίζεται ουσιαστικά, το Μάτι θα παραμένει ζωντανό τραύμα στη συλλογική μνήμη του έθνους. Ένα τραύμα που δεν επουλώνεται με αποφάσεις, αλλά με αλήθεια, ευθύνη και έμπρακτο σεβασμό στους νεκρούς και στους ζωντανούς που τους κουβαλούν μέσα τους.