Η τραγωδία στο Μάτι το 2018, με 104 νεκρούς και δεκάδες τραυματίες, παραμένει μια από τις πιο μαύρες σελίδες στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Οι ευθύνες για τη διαχείριση της φονικής πυρκαγιάς δεν μπορούν να παραμείνουν ατιμώρητες, καθώς η ατιμωρησία ανοίγει τον δρόμο για νέες καταστροφές. Η εισαγγελική πρόταση στο δευτεροβάθμιο δικαστήριο για την καταδίκη 12 εκ των 21 κατηγορουμένων αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την απονομή δικαιοσύνης και την απόδοση ευθυνών σε όσους έπρεπε να προστατεύσουν ζωές και απέτυχαν.

Η εισαγγελική πρόταση Η εισαγγελέας Σταματία Περιμένη ζήτησε την ενοχή υψηλόβαθμων στελεχών της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, της τότε περιφερειάρχη Αττικής Ρένας Δούρου, του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας Ιωάννη Καπάκη, καθώς και του Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου, από την ιδιοκτησία του οποίου ξεκίνησε η πυρκαγιά. Αντιθέτως, πρότεινε την απαλλαγή πρώην δημάρχων και αντιδημάρχων, προκαλώντας αντιδράσεις από τις οικογένειες των θυμάτων που βρέθηκαν στο δικαστήριο.

Ευθύνες και παραλείψεις Η εισαγγελέας ανέδειξε το τεράστιο έλλειμμα συντονισμού στη διαχείριση της φωτιάς, τονίζοντας ότι οι αρμόδιοι όχι μόνο δεν έλαβαν τις αναγκαίες αποφάσεις εγκαίρως, αλλά και προέταξαν την προστασία υποδομών έναντι της ανθρώπινης ζωής. Ειδικότερα:

• Ο τότε αρχηγός της Πυροσβεστικής, Σωτήρης Τερζούδης, όφειλε να έχει ζητήσει συνδρομή από άλλες υπηρεσίες και να μην επιτρέψει την εκτροπή των εναέριων μέσων προς τα διυλιστήρια.
• Ο υπαρχηγός επιχειρήσεων, Βασίλης Ματθαιόπουλος, γνώριζε την επικινδυνότητα της κατάστασης, αλλά απέτυχε να κινητοποιήσει έγκαιρα τα εναέρια μέσα.
• Ο Ιωάννης Φωστιέρης, ως επικεφαλής του ΕΣΚΕ, δεν αξιολόγησε σωστά τις πληροφορίες που έφταναν στο κέντρο επιχειρήσεων.
• Η τότε περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου, παρέλειψε να κινητοποιήσει έγκαιρα τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας.
• Ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, Ιωάννης Καπάκης, δεν συντόνισε αποτελεσματικά την κινητοποίηση των αρμόδιων φορέων.

Αντιδράσεις και επόμενα βήματα Η πρόταση της εισαγγελέως προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, ειδικά από τις οικογένειες των θυμάτων που ζητούν πλήρη δικαίωση. Η τελική ετυμηγορία του δικαστηρίου θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για την απόδοση ευθυνών σε περιπτώσεις μεγάλων καταστροφών. Το Μάτι δεν πρέπει να ξεχαστεί. Η δικαιοσύνη δεν είναι μόνο μια νομική διαδικασία, αλλά και μια ηθική υποχρέωση απέναντι σε όσους χάθηκαν άδικα.

Η Ελλάδα δεν αντέχει άλλες τραγωδίες χωρίς τιμωρία. Η υπόθεση του Ματιού είναι μια ευκαιρία να σταλεί ένα ηχηρό μήνυμα: η ανθρώπινη ζωή δεν μπορεί να μπαίνει σε δεύτερη μοίρα.

Ειδικότερα, η εισαγγελέας πρότεινε τα εξής:

– Να κηρυχθεί ένοχος ο τότε Αρχηγός Σωτήρης Τερζούδης, ο τότε υπαρχηγός Βασίλης Ματθαιόπουλος, ο τότε Διοικητής του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) της Πυροσβεστικής Ιωάννης Φωστιέρης, ο Διευθυντής του 199 Χρήστος Γκολφίνος, ο Διευθυντής του Κέντρου Επιχειρήσεων Πολίτικης Προστασίας Πυροσβεστικής Φίλιππος Παντελεακος, ο Διοικητής του ΠΣ Νέας Μάκρης, Δαμιανός Παπαδόπουλος, Παναγιωτόπουλος, ο Χαράλαμπος Χιώνης, ο Κων. Αγγελόπουλος από την αυλή του οποίου ξεκίνησε η πυρκαγιά, ο Ιωάννης Καπάκης τότε Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, η τότε Περιφερειάρχης Ρένα Δούρου και Ευάγγελος Μπουρνους.

Αντίθετα, η εισαγγελέας πρότεινε απαλλαγή Χρήστου Λάμπρη εναέριου συντονιστή στο ελικόπτερο της Πυροσβεστικής, για τον Χρήστο Δροσόπουλο, για τον Χρήστο Πορτοζουδη τότε διοικητής Υπηρεσίας Εναέριων Μέσων ΠΣ, για τον Στέφανο Κολοκούρη, τότε Διοικητή 1ης ΕΜΑΚ, για τον Χαράλαμπο Συρογιάννη, τότε υποδιοικητή της Υπηρεσίας Εναέριων της Αστυνομίας. Απαλλαγή για τον τότε Δήμαρχο Μαραθώνα Ηλία Ψινάκη για τους Βάιο Θανασιά τότε αντιδήμαρχο Μαραθώνα, για τον τότε αντιδήμαρχο, Αντώνη Παλπατζή και τον τότε Δήμαρχο Πεντέλης Δημήτριο – Στέργιο Καψάλη.

Ενδεικτικά, για τον Σωτήρη Τερζούδη, αρχηγό της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας η εισαγγελέας ανέφερε: «Όφειλε να έχει ζητήσει συνδρομή από άλλους φορείς (πολιτική προστασία και, στρατό, αστυνομία). Δεν έπρεπε να έχει επιτρέψει την εκτροπή των εναέριου μέσου στη Motor Oil. (…). Μπορούσε εκ της θέσεως του να προβλέψει ότι αυτή η πυρκαγιά θα εξελίσσονταν καταστροφικά».

Για τον υπαρχηγό επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, Βασίλη Ματθαιόπουλο, η εισαγγελέας σημείωσε ότι ως έμπειρος γνώριζε πως μια τέτοια φωτιά με αυτές τις συνθήκες θα εξελιχθεί και θα οδηγούσε, αν δεν κατασβήνονταν εγκαίρως, σε απώλεια ανθρώπινων ζώων. Και ο συγκεκριμένος κατηγορούμενος θα έπρεπε να απαιτεί την ενημέρωση και την εποπτεία σχετικά με το πως γίνεται η διαχείριση των εναέριων μέσων. Όφειλε να έχει τα αυτιά του και τα μάτια του παντού. Έπρεπε να προβλέψουν το αποτέλεσμα. Δεν ενημέρωσαν την Αστυνομία και να πουν «εδώ έχουμε μια μεγάλη κρίση και χρειαζόμαστε βοήθεια». Αντιθέτως, όταν ο Ματθαιόπουλος μίλησε με τον Χιώνη είπε «άσε να δούμε». Ρώτησε αν πρέπει να εκκενωθούν οι κατασκηνώσεις. Ο υπόλοιπος κόσμος τι θα γίνει; Εσφαλμένη εκτίμηση κατάστασης, μη αξιοποίηση πληροφοριών δεν προέβλεψε το αποτέλεσμα αν και μπορούσε να το προβλέψει.

Για τη διαχείριση των εναέριων μέσων και τον Ιωάννη Φωστιέρη τότε η εισαγγελέας είπε μεταξύ άλλων: «Είχε δικαίωμα και καθήκον να συντονίσει τη δράση των εναέριων μέσων. Δεν αξιολογήθηκαν οι πληροφορίες που έφταναν στο “199” από ανθρώπους που έλεγαν πως η φωτιά έφτασε στα σπίτια μας. Δε δόθηκε εντολή να απογειωθούν τα Σινούκ. Και βέβαια ναι μεν ως διοικητής ΕΣΚΕ δεν μπορούσε να κάνει υπόδειξη στον αρχηγό είχε όμως καθήκον να τον ενημερώσει για όσα λάμβανε γνώση προκειμένου να τον βοηθήσει να λάβει τις αποφάσεις».

Για τον διοικητή του ΕΣΚΕ Χρήστο Γκολφίνο, διοικητή του «199» η εισαγγελέας είπε πως ούτε αυτός αξιοποίησε τις πληροφορίες που λάμβανε από το κέντρο.

Για τον Ιωάννη Καπάκη ΓΓ Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας, η εισαγγελέας ζήτησε την ενοχή του λέγοντας πως με παραλείψεις του (παράλειψη συντονισμού για τη κινητοποίηση συντονισμού πολιτικής προστασία) συνετέλεσε αιτιωδώς στο καταστροφικό αποτέλεσμα.

Για την τότε περιφερειακή Αττικής Ρένας Δούρου, η εισαγγελέας πρότεινε επίσης ενοχή σημειώνοντας πως είχε αρμοδιότητα σύγκλησης του ΣΟΠ ανατολική Αττική. Παρέλειψε όμως να κινητοποιήσει τον μηχανισμό πολιτικής προστασία της περιφέρειας. «Η κατάσταση ανάγκης που είχε ανακύψει αφορούσε τον βόρειο τομέα και την περιφερειακή ενότητα Ανατολικής Αττικής. Το οτι συγκάλεσε το ΣΟΠ το βράδυ στις 8, αυτό έγινε κατόπιν εορτής».

Νωρίτερα, η εισαγγελέας, στην αγόρευσή της, έκανε λόγο για ένα τεράστιο έλλειμμα συντονισμού στη κατάσβεση της πυρκαγιάς από τις πρώτες κιόλας στιγμές και επί της ουσίας σημείωσε ότι οι αρμόδιοι που εκείνες τις ώρες έπρεπε να λάβουν κρίσιμες αποφάσεις -γνωρίζοντας το ενδεχόμενο ότι οι φλόγες μπορεί να απειλήσουν οικισμό- δεν το έκαναν ή αν το έκαναν στάθμισαν λάθος τα δεδομένα και έδωσαν προτεραιότητα σε υποδομές (σ.σ εννοεί στα διυλιστήρια στην Κινέτα) και όχι στην προστασία της ανθρώπινης ζωής.