Η φονική πυρκαγιά στο Μάτι τον Ιούλιο του 2018 παραμένει μια από τις πιο τραγικές στιγμές της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Με 104 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, η καταστροφή ανέδειξε σοβαρές ελλείψεις και αδυναμίες στην Πολιτική Προστασία της χώρας. Χρόνια μετά, η Δικαιοσύνη συνεχίζει να αναζητά απαντήσεις και ευθύνες, με τις απολογίες των κατηγορουμένων να ρίχνουν φως στις αποφάσεις και τις ενέργειες που έγιναν – ή δεν έγιναν – εκείνη τη μοιραία ημέρα.

Στη σημερινή συνεδρίαση του δικαστηρίου, απολογήθηκε ο τότε δήμαρχος Μαραθώνα, Ηλίας Ψινάκης, καθώς και ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας και Πολιτικής Προστασίας, Βάιος Θανασιάς. Οι δύο τους αναφέρθηκαν στις ενέργειες που είχαν ληφθεί για την Πολιτική Προστασία, αλλά και στην τραγική μέρα της φωτιάς.

Η Απολογία του Ηλία Ψινάκη

Ο Ηλίας Ψινάκης ξεκίνησε την απολογία του μιλώντας για το πώς αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική. Όπως ανέφερε, η εμπειρία του ως δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Αθηναίων και μια προσωπική του επαφή με τη φτώχεια τον οδήγησαν να ασχοληθεί ενεργά με τα κοινά. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, η υποψηφιότητά του για τον Δήμο Μαραθώνα ήταν επιλογή που βασίστηκε στην ανάγκη ανάπτυξης μιας περιοχής με ιστορική σημασία, αλλά και με πολλές προκλήσεις.

«Ο Μαραθώνας ακούστηκε με τη δουλειά που κάναμε. Είχε να ακουστεί από το 490 π.Χ.» δήλωσε χαρακτηριστικά, προσπαθώντας να υπερασπιστεί το έργο της θητείας του.

Όσον αφορά την τραγική ημέρα της 23ης Ιουλίου 2018, ο τότε δήμαρχος αποκάλυψε ότι βρισκόταν σε άδεια και ενημερώθηκε για την πυρκαγιά μέσω της γραμματέως του. Ανέφερε ότι προσπάθησε να επιστρέψει άμεσα στην περιοχή, όμως η μετακίνησή του με ελικόπτερο δεν ήταν δυνατή λόγω απαγόρευσης πτήσεων. Τελικά, όπως είπε, κατάφερε να επιστρέψει με σκάφος νωρίς το επόμενο πρωί.

Η Πολιτική Προστασία και η Προετοιμασία του Δήμου

Ο Ηλίας Ψινάκης υπερασπίστηκε την προετοιμασία του δήμου σε θέματα Πολιτικής Προστασίας, τονίζοντας τη σημασία της συνεργασίας με τον αντιδήμαρχο Βάιο Θανασιά. Όπως ανέφερε, εκείνη την ημέρα υπεγράφη και μια πρόσληψη προσωπικού για την πυροπροστασία, γεγονός που – σύμφωνα με τα λεγόμενά του – αναδεικνύει τις προσπάθειες του δήμου για την πρόληψη των πυρκαγιών.

Ωστόσο, παραδέχτηκε τις δυσκολίες που υπήρχαν στον καθαρισμό της περιοχής από ξερή βλάστηση και δέντρα, καθώς το Μάτι, αν και θεωρείται αστική περιοχή, παραμένει δασική και υπόκειται σε αυστηρούς περιορισμούς. «Δεν μπορείς να κόψεις τίποτα χωρίς άδεια από το Δασαρχείο» είπε χαρακτηριστικά, αποδίδοντας το μεγάλο πρόβλημα της πυρκαγιάς στη μορφολογία της περιοχής και στην παρουσία πεύκων, τα οποία καθιστούν τη φωτιά ανεξέλεγκτη όταν ξεσπάσει.

Η Αντίδραση του Δήμου την Ημέρα της Τραγωδίας

Παρά τις κατηγορίες που του έχουν αποδοθεί, ο Ψινάκης υποστήριξε ότι ο Δήμος Μαραθώνα ανταποκρίθηκε άμεσα στις ανάγκες της κρίσης. Ανέφερε ότι η πρώην αμερικανική βάση που βρίσκεται στον Δήμο είχε διαμορφωθεί ως ένας οργανωμένος χώρος υποδοχής, όπου κατέφυγαν τουλάχιστον 2.500 άνθρωποι που γλίτωσαν από την πυρκαγιά. «Είχαμε φροντίσει να υπάρχουν φαγητό, νερό, ακόμα και ψυχολογική υποστήριξη» τόνισε, επισημαίνοντας ότι η δομή αυτή ήταν έτοιμη και προετοιμασμένη από πριν.

Ευθύνες και Δικαστική Συνέχεια

Η απολογία του Ψινάκη, όπως και των υπόλοιπων κατηγορουμένων, αναμένεται να αξιολογηθεί από το δικαστήριο, το οποίο θα αποφασίσει εάν οι ενέργειες του δήμου και των υπευθύνων ήταν επαρκείς ή αν υπήρξε ολιγωρία που οδήγησε στην τραγωδία. Με τις μαρτυρίες και τις απολογίες να συνεχίζονται, η δίκη παραμένει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, καθώς οι συγγενείς των θυμάτων και η κοινή γνώμη ζητούν απαντήσεις και απόδοση δικαιοσύνης.

Η τραγωδία στο Μάτι παραμένει ένα οδυνηρό κεφάλαιο της ελληνικής ιστορίας, και οι εξελίξεις στη δίκη θα καθορίσουν αν και σε ποιον βαθμό θα αποδοθούν ευθύνες στους εμπλεκόμενους φορείς.

• Πρόεδρος: Πήρε ο αστυνομικός σας την Πυροσβεστική και είπε ότι καίγεται το σπίτι σας;
• Κατηγορούμενος: Εγώ όταν έφυγα άφησα τους αστυνομικούς μου, όλους πίσω. Η μητέρα μου δεν έβρισκε εμένα και πήρε τον αστυνομικό μου. Η μάνα μου δεν ήξερε ότι είχε φωτιά παντού. Ο αστυνομικός μου πήρε την Πυροσβεστική και ενημέρωσε ότι στο σπίτι έχει φωτιά και του λένε «εδώ καίγεται όλη η περιοχή» και το έκλεισε…
• Σύνεδρος: Αφού είχατε χώρο στην Βάση γιατί δεν σκεφτήκατε νωρίτερα να πάρετε την Αστυνομία να το δηλώσετε για να οδηγηθεί αυτός ο κόσμος εκεί συντονισμένα με πούλμαν;
• Κατηγορούμενος: Η Μαραθώνος ήταν κλειστή. Ποιος θα ρίσκαρε να πάρει κόσμο; Να τον πάει που;
• Σύνεδρος: Στις 18.00 η κατάσταση ήταν πλέον δύσκολη (στο Μάτι). Γιατί δεν αποφασίστηκε εκείνη την ώρα, χωρίς να υπάρχει εισήγηση, να μεταφερθεί εκεί κόσμος;
• Κατηγορούμενος: Ο δήμος έχει υποστηρικτικό ρόλο στην Πυροσβεστική. Αν δεν έχει δώσει εισήγηση η Πυροσβεστική δεν μπορεί να πάρει τον κόσμο. Εμπλέκονταν δύο δήμοι πλέον. Η απόφαση ήταν στην περιφέρεια εφόσον εισηγούνταν η Πυροσβεστική.
• Σύνεδρος: Η Οργανωμένη Απομάκρυνση αφορά τον πολίτη, δεν είναι υποστηρικτική δράση στην Πυροσβεστική. Είναι απόφαση που θα υποστηριχθεί από τους άλλους φορείς.
• Κατηγορούμενος: Πώς θα πείσουμε κάποιον να φύγει; Σας λέω παράδειγμα την μάνα μου. Δεν θα έφευγε και να της λέγαμε. Πολλοί ήταν στα σπίτια τους και έριχναν νερά.
• Σύνεδρος: Αν έδινε εισήγηση η Πυροσβεστική για ΟΠΑ (Οργανωμένη Προληπτική  Απομάκρυνση) εσείς είχατε τρόπο να τους μεταφέρετε στην Βάση;
• Κατηγορούμενος: Βεβαίως! Είχαμε 30 οχήματα και 50 άτομα προσωπικό και εφόσον μας υποδείκνυαν διαδρομές μπορούσαμε. Άλλωστε μας συνδράμουν.
• Σύνεδρος: Στις έξι θα μπορούσατε;
• Κατηγορούμενος: Αυτό δεν το ξέρω. Δεν ξέρω πώς ακριβώς ήταν η κατάσταση.

Ανάλυση της Απολογίας του κ. Θανασιά για την Πυρκαγιά στο Μάτι

Ο κ. Θανασιάς, ο οποίος διετέλεσε αρμόδιος αντιδήμαρχος στον Μαραθώνα κατά τη διάρκεια της καταστροφικής πυρκαγιάς στο Μάτι, ξεκίνησε την απολογία του εκφράζοντας βαθιά θλίψη για τις ζωές που χάθηκαν. Τόνισε πως έχει πλήρη ενσυναίσθηση για τον πόνο των οικογενειών των θυμάτων και εκδήλωσε τον σεβασμό του προς αυτούς.

Προετοιμασία του Δήμου για την Πολιτική Προστασία

Στη συνέχεια, ο κατηγορούμενος περιέγραψε τις προληπτικές ενέργειες που είχαν ληφθεί πριν από την πυρκαγιά. Ανέφερε ότι τον Φεβρουάριο του 2018 εκπονήθηκε το πρώτο επιχειρησιακό σχέδιο Πολιτικής Προστασίας του δήμου, με στόχο τη βελτίωση της αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών. Επισήμανε πως υπήρχε στενή συνεργασία με εθελοντικές ομάδες, στις οποίες ο δήμος παρείχε εξοπλισμό και αναλώσιμα. Οι εθελοντές δασοπυροσβέστες εφοδιάστηκαν με οχήματα, μπαταρίες και ανταλλακτικά, και τον Ιούνιο του 2018 υπογράφηκε μνημόνιο συνεργασίας μαζί τους, το οποίο έδινε στον δήμο τη δυνατότητα να τους παρέχει επιπλέον υλικά στήριξης.

Σχετικά με την πρόληψη των πυρκαγιών, ανέφερε ότι το τμήμα καθαρισμού λειτουργούσε σε διπλές βάρδιες, ώστε να εντοπίζονται τα οικόπεδα που δεν είχαν καθαριστεί από ξερά χόρτα και κλαδιά. Οι ιδιοκτήτες αυτών των οικοπέδων ειδοποιούνταν να τα καθαρίσουν, ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος πυρκαγιάς.

Ημέρα της Καταστροφής – Η Αντίδραση του Δήμου

Ο κ. Θανασιάς ανέφερε ότι την ημέρα της πυρκαγιάς, λόγω του υψηλού βαθμού επικινδυνότητας, όλο το προσωπικό ήταν σε ετοιμότητα και στις θέσεις του. Οι εθελοντές δασοπυροσβέστες κινητοποιήθηκαν από την πρώτη στιγμή, συμμετέχοντας στην επιχείρηση κατάσβεσης της φωτιάς. Υποστήριξε ότι υπήρχε συντονισμός και ότι οι αρμόδιες δυνάμεις βρίσκονταν σε διαρκή επιφυλακή.

Ωστόσο, τόνισε πως δεν υπήρχε επαρκής πληροφόρηση από την Πυροσβεστική και την Αστυνομία. Σύμφωνα με τον ίδιο, παρά τις προσπάθειές του να λάβει πληροφορίες για την ένταση και την εξέλιξη της φωτιάς, δεν έλαβε καμία ενημέρωση που θα μπορούσε να βοηθήσει στην οργάνωση των ενεργειών του δήμου για την προστασία των πολιτών.

Όταν αντιλήφθηκε ότι η φωτιά πλησίαζε τα όρια του δήμου, κάλεσε το 199 ζητώντας ενισχύσεις. Όπως κατέθεσε, ανέφερε στην Πυροσβεστική ότι δεν έβλεπε εναέρια μέσα και ρώτησε από πού πρέπει να επιχειρήσουν, αλλά δεν έλαβε σαφείς απαντήσεις. Γύρω στις 18:30 – 19:00, η φωτιά είχε πλέον φτάσει στον Νέο Βουτζά και κατευθυνόταν προς τη λεωφόρο Μαραθώνος. Όπως περιέγραψε, όταν έφτασε εκεί, αντίκρισε τεράστιες φλόγες και κουκουνάρια να εκτοξεύονται πάνω στη λεωφόρο, η οποία υποτίθεται ότι λειτουργούσε ως αντιπυρική ζώνη.

Η Επιχείρηση Διάσωσης στο Μάτι

Ο κ. Θανασιάς ανέφερε ότι, όταν πλέον η φωτιά είχε κατακάψει την περιοχή, το Κεντρικό Συντονιστικό Όργανο Πολιτικής Προστασίας ζήτησε από τον δήμο να διαθέσει μέσα μεταφοράς για την απομάκρυνση του κόσμου από το Μάτι. Ο δήμος διέθεσε δύο πούλμαν για τη μεταφορά των κατοίκων που είχαν εγκλωβιστεί.

Όταν έφτασαν στο Μάτι, η φωτιά είχε ήδη φτάσει στη θάλασσα. Ο ίδιος περιέγραψε με δραματικό τρόπο το σκηνικό που αντίκρισε: καμένα καλώδια, στάχτες παντού, άνθρωποι σε πανικό να τρέχουν χωρίς κατεύθυνση. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, κανείς δεν είχε καταλάβει το μέγεθος της τραγωδίας, ούτε γνώριζαν ότι υπήρχαν νεκροί.

Οι επιζώντες ήταν σε κατάσταση σοκ και, όπως είπε, δεν ήθελαν να επιβιβαστούν στα πούλμαν. Αντί να φύγουν, προτιμούσαν να παραμείνουν εκεί, ελπίζοντας να βρουν οικείους τους ή να καταλάβουν τι είχε συμβεί. Όταν έφτασαν στο δημοτικό κατάστημα της Νέας Μάκρης, πλήθος ανθρώπων συνέρρεε, αναζητώντας τους δικούς τους. Μάλιστα, ανέφερε ότι ακόμη και ξένες πρεσβείες προσπαθούσαν να εντοπίσουν πολίτες τους που αγνοούνταν.

Οι Επιπτώσεις της Τραγωδίας και η Στήριξη των Πληγέντων

Ο κατηγορούμενος υπογράμμισε ότι τις επόμενες μέρες και για χρόνια μετά την τραγωδία, ο δήμος στήριξε τους πληγέντες. Άνθρωποι που είχαν χάσει τα σπίτια τους φιλοξενήθηκαν στις κατασκηνώσεις του δήμου, όπου τους προσφέρθηκε στέγη και φαγητό, μέχρι να καταφέρουν να αποκαταστήσουν την κατοικία τους.

Κλείνοντας, επισήμανε το πόσο ξαφνικά άλλαξε η ζωή των ανθρώπων: «Από τη μια στιγμή στην άλλη, βρεθήκαμε να έχουμε ανθρώπους στον δρόμο, ανθρώπους που έφυγαν από τη ζωή…». Η τραγωδία άφησε πίσω της όχι μόνο ανυπολόγιστες απώλειες, αλλά και μια κοινωνία πληγωμένη, που ακόμα προσπαθεί να συνέλθει.

• Πρόεδρος: Πότε έφθασε κόσμος στην Βάση;
• Κατηγορούμενος: Γύρω στις οκτώ, οκτώμισι.
• Πρόεδρος: Πώς είχαν ενημερωθεί για να έρθουν εκεί;
• Κατηγορούμενος: Πολλοί πήγαιναν στο δημοτικό κατάστημα Νέας Μάκρης και τους έλεγαν να πάνε εκεί. Έρχονταν άλλοι με αυτοκίνητο, άλλοι με τα πόδια.
• Η δίκη θα συνεχιστεί την Τρίτη 25 Φεβρουαρίου.