Ενέργειες, παραλείψεις, ολιγωρίες, πλημμέλειες, αρρυθμίες και δυσλειτουργίες των αρμοδίων θεσμικά και νομοθετικά οργάνων, υπηρεσιών, αρχών και φορέων του μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της χώρας που συνδέονται αιτιωδώς με το θάνατο 100 ανθρώπων και τον τραυματισμό άλλων 31 από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι αποτυπώνονται στο εισαγγελικό πόρισμα που αποτελεί κόλαφο για τις ευθύνες όλων όσων ενεπλάκησαν στην αντιμετώπιση της φωτιάς τον Ιούλιο του 2018.
Οι περιγραφές των εισαγγελικών λειτουργών, οι οποίες στηρίζονται αποκλειστικά και μόνο στο αποδεικτικό υλικό που συγκέντρωσαν, καθώς και η επίκληση συγκεκριμένων διαλόγων πολιτών με τις αρμόδιες υπηρεσίες είναι σοκαριστικές και αποτυπώνουν το μέγεθος των ποινικών ευθυνών. Επίσης, είναι συγκλονιστική η παραδοχή πως αν υπήρχε έστω κατ΄ελάχιστον συντονισμός των υπηρεσιών οι κάτοικοι στο Μάτι θα είχαν το χρόνο να απομακρυνθούν.
«Εάν είχε κατ΄ελάχιστον λειτουργήσει το σύστημα Πολιτικής Προστασίας και είχε ενεργοποιηθεί ένας μηχανισμός ενημέρωσης- προειδοποίησης των κατοίκων των περιοχών που απειλούνταν, εκείνοι θα είχαν το χρόνο να απομακρυνθούν πριν πλησιάσει η φωτιά ή ο καπνός και το θερμικό ακόμη και με ίδια μέσα και όχι απόλυτα οργανωμένα ή να λάβουν μέτρα αυτοπροσταίας έγκαιρα και έτσι να αποτραπούν οι τραγικές συνέπειες για τη ζωή τους» αναφέρεται χαρακτηριστικά στην πολυσέλιδη εισαγγελική διάταξη με βάση την οποία αρχειοθετήθηκε ο φάκελος για τέσσερις, από τους είκοσι τέσσερις, ποινικά ελεγχόμενους.
Οι τρεις εισαγγελείς -Ηλίας Ζαγοραίος, αντεισαγγελέας εφετών και πρώην προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, Νίκος Φιστόπουλος και Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, εισαγγελείς πρωτοδικών- αξιοποίησαν όλα τα στοιχεία που είχαν στη διάθεσή τους για να συντάξουν ουσιαστικά μία… ακτινογραφία ποινικών ευθυνών.
Στο πόρισμά τους καταδεικνύεται ότι δεν κατάφερε να λειτουργήσει καμία από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες κατά τρόπο τέτοιο ώστε να αποφευχθεί η εκατόμβη των νεκρών.
«Ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας αποδείχθηκε τελικά, και του εκ του αποτελέσματος, ότι από το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την λήξη της προηγούμενης αντιπυρικής περιόδου, και μέχρι την έναρξη της επόμενης, δεν κατόρθωσε όπως επιβαλλόταν εκ του νόμου και της αποστολής του, αλλά και των σχετικών εγκυκλίων της ΓΓΠΠ, να είναι στην πράξη- και όχι επί χάρτου- κατάλληλα και έγκαιρα προετοιμασμένος και επαρκώς επιχειρησιακά οργανωμένος και να βρίσκεται σε κατάσταση αυξημένης ετοιμότητας, όταν οι συνθήκες το απαίτησαν, όπως στην προκειμένη περίπτωση, που ο δείκτης πυρκαγιάς είναι υψηλός κατηγορία 4, προκειμένου να αντιμετωπίσει και γενικά να διαχειριστεί ταυτόχρονα και μάλιστα στην ίδια ή έστω σε άλλη περιφέρεια δύο μεγάλες καταστροφές λόγω δασικών πυρκαγιών και με την έκταση και την ένταση σαν αυτές που εκδηλώθηκαν, στην Κινέτα και το ΝΤΑΟΥ Πεντέλης.
Επίσης από τα ανωτέρω προέκυψε ότι από ενέργειες, παραλείψεις, ολιγωρίες, πλημμέλειες, αρρυθμίες, και δυσλειτουργίες των αρμοδίων θεσμικά και νομικά οργάνων και υπηρεσιών και φορέων του ισχύοντος μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της χώρας, αιτιακά προκλήθηκε ο θάνατος τουλάχιστον 100 ανθρώπων και 31 τραυματισμών λόγω της συγκεκριμένης δασικής πυρκαγιάς», όπως περιγράφουν οι εισαγγελείς, οι οποίοι ήλεγξαν τις πράξεις και τις παραλείψεις των αρμοδίων τόσο πριν από το στάδιο της πυρκαγιάς , όσο και κατά την εκδήλωση της φονικής φωτιάς.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους εισαγγελείς «ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της χώρας δεν λειτούργησε κατά τα προβλεπόμενα από τον σχετικό νόμο και σύμφωνα με τις εγκυκλίους, σε όλες τις φάσεις της αντιμετώπισης της ως άνω πυρκαγιάς και γενικά της διαχείρισης του εν λόγω καταστροφικού φαινομένου και κρίσης, καθώς δεν ανταποκρίθηκε αποτελεσματικά και με επάρκεια, στην εκ του νόμου αποστολή του και στις προβλεπόμενες από αυτόν αρμοδιότητες του. Ειδικότερα, τα ως άνω σοβαρά λάθη, ενέργειες αρρυθμίες και δυσλειτουργίες, εντοπίζονται κυρίως:
- Στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας
- Στο Πυροσβεστικό Σώμα
- Την ΕΛ.ΑΣ
- Την Περιφέρεια και τους Δήμους
Οι εισαγγελείς στο πόρισμά τους ουσιαστικά απορρίπτουν τους ισχυρισμούς της περιφερειάρχη Ρένας Δούρου ότι δεν είχε εκείνη την ευθύνη της εκκένωσης των πληγέντων περιοχών.
«Η λήψη της απόφασης, αναφέρουν οι εισαγγελείς, για την οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών αποτελεί ευθύνη των κατά τόπους δημάρχων οι οποίοι έχουν τον συντονισμό του έργου πολιτικής προστασίας…» και διευκρινίζουν ότι «όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή μπορεί να επηρεάσει πάνω από ένα δήμο η απόφαση λαμβάνεται από το αρμόδιο Περιφεριάρχη ο οποίος μπορεί να εξουσιοδοτήσει σχετικώς τον οικείο αντιπεριφερειάρχη».
Ξεχωριστό κεφάλαιο αφιερώνουν στη… θανάσιμη, όπως αποδείχθηκε, επιλογή να κλείσει η οδός Μαραθώνος τις κρίσιμες ώρες της φωτιάς.
«Αναφορικά, τονίζεται στο πόρισμα, με την επίδραση που είχε η εκτροπή των οχημάτων που έγινε στον συγκεκριμένο χρόνο και στα συγκεκριμένα σημεία, πρέπει να σημειωθούν τα ακόλουθα. Κατά αρχήν στο χρόνο που έγινε η εκτροπή 18.25 18.30 όσα οχήματα βρίσκονταν ήδη επί της Μαραθώνος, βρέθηκαν ανάμεσα σε δύο κλειστές διόδους με αποτέλεσμα να μην μπορούν να διαφύγουν και έτσι μπροστά στην απειλή της φωτιάς, που εκείνη την ώρα έβλεπαν να είναι στη Μαραθώνος, αντιδρώντας ενστικτωδώς έστριβαν προς το Μάτι και εισέρχονταν από κάθετες διόδους…»
Και συνεχίζει το πόρισμα. «Περαιτέρω επειδή οι εκτροπές έγιναν και σε σημεία του εσωτερικού οδικού δικτύου στο Μάτι δημιουργήθηκε ξαφνικά μποτιλιάρισμα στα οχήματα, που κινούνταν ήδη εκεί, καθώς ξαφνικά η διακοπή της κίνησης δημιούργησε συμφόρηση εσωτερικά στην περιοχή και έτσι δεν μπορούσαν να απεγκλωβιστούν τα οχήματα και να διαφύγουν από την περιοχή.
Και το συμπέρασμα για την εγκληματική ενέργεια να κλείσει η Μαραθώνος.
«Αποτέλεσμα όλων των ανωτέρων ήταν τελικά να εισέλθει μεγάλος αριθμός οχημάτων στο Μάτι πλέον αυτών που υπήρχαν ήδη και κινούνταν εκεί, όταν οι κάτοικοι άρχισαν να κινούνται πανικόβλητοι για να απομακρυνθούν. Ετσι η κίνηση γινόταν άτακτα με συνέπεια να δημιουργηθεί συμφόρηση στους στενούς δρόμους και τελικά οι άνθρωποι να εγκλωβιστούν».
Σοκ προκαλεί η εισαγγελική παραδοχή με παράθεση δεκάδων ότι ήταν τέτοιο το μέγεθος της ασυνεννοησίας των κρατικών υπηρεσιών και τέτοιο το χάος που δεν ήξεραν ούτε ποιός ήταν ο επικεφαλής των επίγειων δυνάμεων.
«Είναι προφανές αναφέρουν οι εισαγγελείς ότι δεν μπορεί να γίνει λόγος για επιχείρηση κατάσβεσης και διάσωσης ανθρώπων, που κινδυνεύουν, όταν το βασικό κεντρικό συντονιστικό όργανο, αγνοεί ποιός είναι ο επικεφαλής των επίγειων δυνάμεων, πού είναι η πυρκαγιά, πού έχει επεκταθεί, ποιός διαχειρίζεται τα εναέρια μέσα και ακόμη και αν υπάρχει πυρκαγιά».
Επίσης οι εισαγγγελείς κάνουν λόγο για «πλήρη σύγχυση και άγνοια για την πραγματική κατάσταση και την εικόνα του μετώπου της πυρκαγιάς στου διάφορους οικισμούς» και παραθέτουν ότι «δεν γνώριζαν ποιός ήταν κάθε χρονική στιγμή ο επικεφαλής των δυνάμεων στο πεδίο της πυρκαγιάς» και ότι «αγνοούσαν σε ποιά πυρκαγιά ήταν επικεφαλής ο Διοικητής Ανατολικής Αττικής Αρχιπύραρχος Χαράλαμπος Χιώνης. Και ειδικότερα, για τα εναέρια μέσα αγνοούσαν ακόμη και ποιός ήταν ο αξιωματικός του ΠΣ που διαχεριζόταν τα εναέρια μέσα στην Περιοχή του Νταού Πεντέλης».
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εισαγγελείς πέραν όλων των άλλων καταγράφουν πως και ο τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη Νίκος Τόσκας είχε άμεση ενημέρωση.
Οι εισαγγελείς αφού αναφέρονται με λεπτομέρειες για τις αρχικές ενημερώσεις από τον τότε αρχηγό της Πυροσβεστικής και τον Γενικό Γραμματέα της Πολιτικής Προστασίας προς τον κ. Τόσκα σημειώνουν ότι πήγαν στο γραφείο του διοικητή του ΕΣΚΕ προκειμένου να λάβουν περισςότερες πληροφορίες και στη συνέχεια έδωσαν εντολή να μεταβούν επιπλέον δυνάμεις και εναέρια μέσα στο συμβάν.
Και καταλήγουν «για το συγκεκριμένο θέμα συνολικά υπήρξε άμεση ενημέρωση του Υπουργού Προσταςίας του Πολίτη και του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας σε κάθε χρονική φάση υπήρχε άμεση ενημέρωση του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη και του Γενικού Γραμματέα…». https://www.in.gr
