Χρειάστηκαν πεντέμισι χρόνια μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, που στοίχισε τη ζωή σε 104 ανθρώπους, για να μπει στην τελική ευθεία η δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης. Η πρόταση του εισαγγελέα που εισηγήθηκε την ενοχή των εννέα από τους συνολικά 21 κατηγορούμενους, που κάθονται στο εδώλιο του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου της Αθήνας, σήμανε την αντίστροφη μέτρηση για την απόφαση των δικαστών, η οποία εκτιμάται ότι θα εκδοθεί πριν το Πάσχα. Θα έχουν προηγηθεί οι αγορεύσεις των συνηγόρων υποστήριξης της κατηγορίας και υπεράσπισης των κατηγορουμένων.

Συγγενείς των θυμάτων και εγκαυματίες, οι οποίοι όλα αυτά τα χρόνια αναμένουν την ετυμηγορία της δικαιοσύνης, διαπίστωσαν πως ο εισαγγελέας της έδρας, Παναγιώτης Μανιάτης, με την αγόρευσή του «έκλεισε» το τελευταίο παράθυρο, που ήλπιζαν να παραμείνει ανοικτό, για ποινική αναβάθμιση των κατηγοριών, ενισχύοντας, όπως λένε, την πεποίθησή τους πως οι ευθύνες, τελικά, θα φτάσουν μέχρι ενός σημείου.

Σε κάθε περίπτωση, παρακολουθώντας την πολύμηνη ακροαματική διαδικασία, διαπίστωσαν σε όλο του το μεγαλείο το απόλυτο αλαλούμ που επικράτησε τις κρίσιμες ώρες της 23ης Ιουλίου του 2018 εξαιτίας του «σοβαρού προβλήματος συντονισμού στο πεδίο», όπως σημείωσε και ο εισαγγελέας. Οι μαρτυρίες όσων βίωσαν την εθνική τραγωδία συνέθεσαν το παζλ της φρίκης που προκλήθηκε, όπως ανέφερε ο εισαγγελικός λειτουργός στην αγόρευσή του, από τα «φαινόμενα άναρχης δράσης» αλλά και «εσφαλμένων ενεργειών», που είχαν «τραγικά αποτελέσματα».

«Ακούσαμε ότι οχήματα έφθασαν στο σημείο της φωτιάς και δεν ενημέρωναν καν ότι έφθασαν, οχήματα πήγαιναν σε λάθος σημείο ή οχήματα και πυροσβέστες πήγαιναν και επιχειρούσαν κατά το δοκούν. Κατά συνέπεια, το πρόβλημα ήταν διττό. Αφορούσε στα ούτως ή άλλως λίγα μέσα προς διάθεση, αλλά και στη μη αποτελεσματική αξιοποίηση των μέσων στα σημεία που περισσότερο χρειάζονταν» υπογράμμισε ο εισαγγελικός λειτουργός.

Η ανυπαρξία συντονισμού, η εγκληματική καθυστέρηση, η απαξίωση των δομών, η οικονομική ένδεια και οι ελλείψεις σε βασικά μέσα αντιμετώπισης μιας φωτιάς αναδείχθηκαν και μέσα από τις απολογίες των κατηγορουμένων, οι οποίοι αρνούνται τις κατηγορίες, όπως τους αποδίδονται.

«Η κατάσταση ήταν δραματική, η κόλαση του Δάντη»

«Το Μάτι πέθανε εκατό μέτρα πριν η φωτιά περάσει τη Μαραθώνος από τα υπέρθερμα αέρια. Πρώτα πέθανε και μετά κάηκε» ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρώην διοικητής του ΕΣΚΕ (Ενιαίο Συντονιστικό Κέντρο Επιχειρήσεων), Ιωάννης Φωστιέρης, περιγράφοντας στην πραγματικότητα ένα κράτος ανέτοιμο να αντιμετωπίσει την πύρινη λαίλαπα.

«Στη συγκεκριμένη πυρκαγιά η θάλασσα δεν ήταν ασφαλής χώρος. Εννέα άτομα πνίγηκαν… Μία ήταν η οδός διαφυγής: η λεωφόρος Μαραθώνος, και αυτή θα έπρεπε να μείνει ασφαλής. Από τις έξι το απόγευμα δεν ήταν ασφαλής. Δύο αυτοκίνητα μπήκαν και κάηκαν και τα δύο…» υποστήριξε απευθυνόμενος στους δικαστές ο τότε επικεφαλής της Διοίκησης Πυροσβεστικών Υπηρεσιών Αθηνών, Νικόλαος Παναγιωτόπουλος.

«Η κατάσταση ήταν δραματική, η κόλαση του Δάντη. Η άσφαλτος έκαιγε – δεν μπορούσες να αναπνεύσεις από θέρμανση» περιέγραψε ο πρώην δήμαρχος Ραφήνας-Πικερμίου, Ευάγγελος Μπουρνούς. «Δεν φοβήθηκα όταν ήμουν καπετάνιος, πριν μπω στην Πυροσβεστική, στον Περσικό στον πόλεμο Ιράν- Ιράκ. Στο Μάτι, όμως, φοβήθηκα, γιατί ήμασταν εμείς και εμείς…» ήταν τα φορτισμένα λόγια του τότε διοικητή της Πυροσβεστικής Νέας Μάκρης, Δαμιανού Παπαδόπουλου.
Οι κατηγορούμενοι υπεραμύνθηκαν των ενεργειών τους, που σχετίζονται με τα αδικήματα με τα οποία είναι αντιμέτωποι, αλλά και του γεγονότος ότι δεν υπήρξε πρωτοβουλία, που να οδηγήσει σε οργανωμένη απομάκρυνση των πολιτών, εκφράζοντας, μάλιστα, τη θέση ότι θα ήταν μια κίνηση «εφιαλτική».

«Όταν δεν υπάρχει σχεδιασμός εφαρμοστέος υπάρχει αυτοσχεδιασμός…Και ενίοτε θα οδηγήσει στα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα» είπε σε μια αποστροφή του λόγου του ο τότε αρχηγός της Πυροσβεστικής, Σωτήρης Τερζούδης, ο οποίος στη συνέχεια παραδέχτηκε πως έμαθαν για νεκρούς στις 19.54.19, στους οποίους, ωστόσο, δεν έγινε καμία αναφορά κατά τη διάρκεια της σύσκεψης, που πραγματοποιήθηκε σε ζωντανή σύνδεση, παρουσία του τότε πρωθυπουργού αργά εκείνο το βράδυ.

Η οργανωμένη απομάκρυνση των κατοίκων, η οποία νομοθετήθηκε το 2007 μετά τις φωτιές στην Ηλεία το 2007, στο Μάτι δεν έγινε ποτέ, αν και στα χρόνια που ακολούθησαν αποδείχθηκε πως έσωσε ανθρώπινες ζωές.

Ο εισαγγελέας, από την πλευρά του, στην εισήγησή του ήταν κατηγορηματικός ότι έπρεπε να υπάρξει εισήγηση για απομάκρυνση των πολιτών, κρίνοντας πως θα τους βοηθούσε για τον επερχόμενο κίνδυνο.

«Αν είχε δοθεί εισήγηση, αναπόδραστα οι κάτοικοι θα ενημερώνονταν και οπωσδήποτε θα κινητοποιούνταν… Η απομάκρυνση εκ της φύσεως της δεν έχει υποχρεωτικό χαρακτήρα, συνεπάγεται όμως την προηγούμενη ενημέρωση των κατοίκων… Οπότε κάθε κάτοικος, αν ενημερωνόταν, θα είχε τη δική του ευθύνη της απόφασης», ανέφερε χαρακτηριστικά ο εισαγγελικός λειτουργός, ο οποίος έκανε λόγο για σμπαραλιασμένο κρατικό μηχανισμό, ενώ μίλησε για τη δεύτερη μεγαλύτερη τραγωδία σε αριθμό θυμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.

«Η φονική πυρκαγιά στο Μάτι καθόρισε την ιστορία του τόπου μας» ήταν η διαπίστωση του εισαγγελέα, που με έμφαση σημείωσε πως «δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι σε πολλά ζητήματα πυροπροστασίας πρέπει να μιλάμε για την περίοδο προ της 23ης Ιουλίου του 2018 και μετά».