Η τραγωδία στο Μάτι τον Ιούλιο του 2018 δεν ήταν απλώς μια φυσική καταστροφή. Ήταν μια εθνική πληγή, ένα γεγονός που αποκάλυψε με τον πιο ωμό τρόπο τις παθογένειες του κράτους, τις ελλείψεις του μηχανισμού πολιτικής προστασίας και κυρίως το κενό δικαιοσύνης και φροντίδας προς τους πολίτες του. Οι οικογένειες που έχασαν ανθρώπους, όσοι επέζησαν με τραύματα —σωματικά και ψυχικά—, αλλά και όλοι όσοι είδαν περιουσίες, σπίτια και ζωές να σβήνουν σε λίγες ώρες, βρέθηκαν για χρόνια να παλεύουν όχι μόνο με την απώλεια, αλλά και με τη γραφειοκρατία, την αδιαφορία και την άνιση μεταχείριση.

Επτά χρόνια μετά, η πολιτεία επιχειρεί για πρώτη φορά μια συνολική και θεσμικά ολοκληρωμένη παρέμβαση, στην οποία δεν περιλαμβάνονται απλώς οικονομικές ελαφρύνσεις, αλλά ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο ηθικής, οικονομικής και κοινωνικής αποκατάστασης, που ευθυγραμμίζεται με την υποστήριξη που ήδη δόθηκε στις οικογένειες των θυμάτων της τραγωδίας των Τεμπών.

Η κυβέρνηση, αναγνωρίζοντας την ανάγκη να θεραπεύσει χρόνια λάθη και παραλείψεις, παρουσιάζει μια δέσμη μέτρων που δεν στοχεύουν σε μια «έκτακτη ενίσχυση», αλλά στην οικοδόμηση μιας μόνιμης και ισότιμης προστασίας. Για πρώτη φορά, οι πυρόπληκτοι του Ματιού αντιμετωπίζονται όχι ως διαχειριστικό ζήτημα, αλλά ως αυτό που πραγματικά είναι: θύματα μιας ιστορικής τραγωδίας που οφείλουν να δικαιωθούν με θεσμικό τρόπο.

Το άρθρο που ακολουθεί παρουσιάζει αναλυτικά όλα τα μέτρα που σχεδιάζονται:
✔ η ισόβια ειδική σύνταξη των 1.700 ευρώ
✔ η διαγραφή οφειλών
✔ οι φοροαπαλλαγές
✔ η πλήρης υγειονομική κάλυψη
✔ οι αποζημιώσεις χωρίς κρατήσεις
✔ η παραίτηση του Δημοσίου από τις εφέσεις

Κάθε μέτρο αποτυπώνεται με τρόπο κατανοητό, ανθρώπινο και τεκμηριωμένο, ώστε να φωτίσει το σύνολο της παρέμβασης που αλλάζει τον χάρτη της κρατικής αποκατάστασης.

1. Παράιτηση του Δημοσίου από κάθε ένδικο μέσο – Το τέλος της δικαστικής οδύσσειας

Η πρώτη μεγάλη τομή είναι η απόφαση του ελληνικού Δημοσίου να παραιτηθεί από κάθε έφεση και ένδικο μέσο στις αγωγές που έχουν καταθέσει οι οικογένειες των θυμάτων.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;

• Τερματίζεται μια πολυετής δικαστική ταλαιπωρία.
• Αναγνωρίζεται το δίκαιο των αξιώσεων των πυρόπληκτων.
• Το Δημόσιο επιλέγει να σταθεί στο πλευρό και όχι απέναντι στους πολίτες.
• Έχουν ήδη ολοκληρωθεί 43 δίκες χωρίς άσκηση έφεσης.
• Έχουν καταβληθεί έως τώρα 9,5 εκατ. ευρώ αποζημιώσεων.

Η μεγάλη καινοτομία

Οι αποζημιώσεις:
✔ απαλλάσσονται πλήρως από τη φορολογία
✔ απαλλάσσονται και από το ψηφιακό τέλος συναλλαγής 3%
✔ η ρύθμιση ισχύει αναδρομικά, με επιστροφές ποσών που παρακρατήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια.

Αυτό το μέτρο για πρώτη φορά συνδέει την οικονομική δικαίωση με την ηθική υποχρέωση του κράτους.

2. Φοροαπαλλαγές σε μεταβιβάσεις, κληρονομιές και γονικές παροχές – Προστασία της περιουσίας των πυρόπληκτων

Το δεύτερο μέτρο αφορά μια κρίσιμη διάσταση της ζωής των πληγέντων: την περιουσία τους —τη γη, τα σπίτια, τις οικογενειακές κατοικίες που επλήγησαν ή καταστράφηκαν.

Τι προβλέπεται;

• Πλήρης απαλλαγή από φόρο μεταβίβασης
• Πλήρης απαλλαγή από φόρο γονικής παροχής
• Πλήρης απαλλαγή από φόρο κληρονομιάς
• Η απαλλαγή ισχύει αναδρομικά από τον Ιούλιο του 2018 έως σήμερα

Γιατί είναι τόσο σημαντικό;

Γιατί προστατεύει όσους:

• έχασαν την κατοικία τους,
• είδαν τη γη τους να υποβαθμίζεται,
• βρέθηκαν μπροστά σε πολύπλοκες νομικές διαδικασίες.

Παράλληλα, απλουστεύεται η διαδικασία στο Κτηματολόγιο και στο ΚΕΦΟΔΕ, περιορίζοντας τη γραφειοκρατία και τις αντικρουόμενες οδηγίες που ταλαιπώρησαν χιλιάδες πολίτες.

3. Πλήρης και διευρυμένη ιατροφαρμακευτική κάλυψη – Στήριξη στους εγκαυματίες και την ψυχική υγεία των οικογενειών

Το τρίτο σκέλος δίνει προτεραιότητα στη ζωή και υγεία των πληγέντων. Οι εγκαυματίες, οι άνθρωποι που φέρουν σημάδια για όλη τους τη ζωή, αντιμετωπίζονται με τη μέριμνα που θα έπρεπε να υπάρχει από την πρώτη στιγμή.

Τι θα καλύπτει πλέον το κράτος;

✔ Όλες τις δαπάνες νοσηλείας
✔ Όλες τις ιατρικές πράξεις χωρίς καμία συμμετοχή
✔ Πλαστικές επεμβάσεις αποκατάστασης
✔ Μακροχρόνια φυσικοθεραπεία
✔ Ψυχολογική υποστήριξη των πληγέντων και των οικογενειών τους
✔ Πρόσβαση με προτεραιότητα στα δημόσια νοσοκομεία
✔ Δυνατότητα παραπομπής σε ιδιωτικές κλινικές όταν κρίνεται αναγκαίο

Επιπλέον, εξετάζεται η δημιουργία ειδικού υγειονομικού μητρώου παρακολούθησης, ώστε οι ανάγκες κάθε εγκαυματία ή συγγενή να καταγράφονται άμεσα, να παρακολουθούνται συστηματικά και να καλύπτονται χωρίς καθυστέρηση.

4. Πλήρης διαγραφή όλων των οφειλών προς Δημόσιο, Εφορία και Ταμεία – Μηδενισμός του οικονομικού βάρους

Το τέταρτο μέτρο αφορά την απόλυτη οικονομική ανακούφιση των πληγέντων.

Τι προβλέπει;

• Οριστική διαγραφή κάθε οφειλής:
  ✔ στην Εφορία
  ✔ στον ΕΦΚΑ ή άλλα ασφαλιστικά ταμεία
  ✔ στα πρόστιμα
  ✔ στους τόκους υπερημερίας
  ✔ στις ρυθμίσεις
  ✔ σε ληξιπρόθεσμες οφειλές

Η διαγραφή δεν είναι μερική — είναι πλήρης και τελική.

Το μέτρο αυτό βοηθά ανθρώπους που έχασαν τα πάντα και δεν είχαν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στα χρέη τους ενώ προσπαθούσαν να ξαναχτίσουν τη ζωή τους.

Η ΙΣΟΒΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΩΝ 1.700 ΕΥΡΩ – ΤΟ ΠΙΟ ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ

Το πιο καθοριστικό στοιχείο του νέου πλαισίου είναι η θέσπιση ειδικής ισόβιας σύνταξης 1.700 ευρώ, μισθό που αντιστοιχεί στο τετραπλάσιο της εθνικής σύνταξης.

Σε ποιους χορηγείται;

• Στους συγγενείς πρώτου βαθμού των θυμάτων
• Σε εγκαυματίες με πιστοποιημένο ποσοστό αναπηρίας
• Με ισόβιο χαρακτήρα

Τρεις κρίσιμες λεπτομέρειες που αλλάζουν τα δεδομένα

1. Η σύνταξη δεν φορολογείται.
2. Δεν προσμετράται στο εισόδημα και δεν επηρεάζει επιδόματα.
3. Στοχεύει να ενισχύσει όσους έχασαν τον βασικό τροφοδότη της οικογένειας.

Το μοντέλο είναι ταυτόσημο με αυτό που εφαρμόστηκε στα Τέμπη, διασφαλίζοντας ότι δεν υπάρχουν πλέον «πληγέντες δύο κατηγοριών».

Από τη Θεσμική Αποτυχία στη Θεσμική Δικαιοσύνη

Η πυρκαγιά στο Μάτι άφησε πίσω της μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης Ελλάδας. Δεν ήταν μόνο οι 104 ψυχές που χάθηκαν, ούτε μόνο οι τραυματισμοί και οι καταστροφές. Ήταν η κατάρρευση ενός ολόκληρου συστήματος που όφειλε να προστατεύσει τους πολίτες του και απέτυχε με τραγικό τρόπο.

Επτά χρόνια μετά, η πολιτεία δείχνει ότι είναι έτοιμη να αναγνωρίσει λάθη, να διορθώσει αδικίες και να ανοίξει τον δρόμο για μια νέα σχέση εμπιστοσύνης. Τα μέτρα που παρουσιάστηκαν δεν αποτελούν μια τυπική κυβερνητική παρέμβαση: είναι ένα θεσμικό συγγνώμη, μια προσπάθεια επανόρθωσης, μια πράξη οφειλόμενου σεβασμού.

Η ισόβια σύνταξη, η διαγραφή οφειλών, οι φοροαπαλλαγές, οι ιατρικές καλύψεις και η παραίτηση του Δημοσίου από τις εφέσεις συνθέτουν ένα νέο μοντέλο δικαιοσύνης — ένα μοντέλο που αναγνωρίζει ότι η ανθρώπινη απώλεια δεν θεραπεύεται, αλλά η πολιτεία μπορεί να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και να στηρίξει ουσιαστικά.

Το Μάτι δεν είναι μια ιστορία που τελείωσε. Είναι μια ιστορία που επιτέλους βρίσκει τον δρόμο προς τη θεσμική δικαίωση.

Και αυτή η δικαίωση, όσο αργά κι αν ήρθε, αποτελεί υποχρέωση της δημοκρατίας απέναντι στους πολίτες της.