Συγκλονιστική και φορτισμένη συναισθηματικά ήταν η απολογία του Ιωάννη Φωστιέρη, τότε διοικητή του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ), ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων, στο πλαίσιο της δίκης για την τραγωδία στο Μάτι. Η πυρκαγιά που ξέσπασε στην Ανατολική Αττική τον Ιούλιο του 2018 κόστισε τη ζωή σε 104 ανθρώπους, αφήνοντας ανεξίτηλα σημάδια στις μνήμες των πολιτών και πυροδοτώντας σειρά νομικών και πολιτικών εξελίξεων.
Ο κ. Φωστιέρης, ο οποίος καταδικάστηκε πρωτόδικα σε ποινή φυλάκισης 5 ετών με αναστολή, υπεραμύνθηκε των ενεργειών του και των αποφάσεων που έλαβε την κρίσιμη ημέρα, επισημαίνοντας ότι οι συνθήκες ήταν εξαιρετικά δύσκολες και τα μέσα περιορισμένα. «Θέλαμε εμείς να καούν οι άνθρωποι; Να πάω να αυτοκτονήσω τώρα. Είμαστε και στον έκτο όροφο, θα το πετύχω!» είπε με ένταση, προσπαθώντας να περιγράψει την ψυχολογική πίεση που αντιμετώπισε εκείνες τις στιγμές.
Οι προκλήσεις της ημέρας της τραγωδίας
Κατά την απολογία του, ο τότε επικεφαλής του ΕΣΚΕ παρουσίασε την εικόνα μιας συντονιστικής δομής που επιχειρούσε υπό αντίξοες συνθήκες. Εκτός από τη φωτιά στο Μάτι, η Πυροσβεστική κλήθηκε να διαχειριστεί ταυτόχρονα δύο μεγάλα μέτωπα, στην Κινέτα και στον Κάλαμο, με περιορισμένους πόρους. «Δεν αφήσαμε τους ανθρώπους στο Μάτι αβοήθητους. Με τα μέσα που είχαμε, κάναμε ό,τι μπορούσαμε», τόνισε, αναφέροντας ότι οι σφοδροί άνεμοι και οι υψηλές θερμοκρασίες δυσχέραναν κάθε προσπάθεια.
Σημαντικό πρόβλημα, όπως σημείωσε, ήταν η έλλειψη άμεσης πληροφόρησης. Το ΕΣΚΕ δεν είχε δυνατότητα λήψης πραγματικής εικόνας από τα μέτωπα της φωτιάς, γεγονός που περιόριζε τη δυνατότητα σχεδιασμού και αντίδρασης. Αυτό, σύμφωνα με τον κατηγορούμενο, επηρέασε ιδιαίτερα την απόφαση για την οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών από την περιοχή. «Δεν μπορούσα να δώσω τέτοια εντολή. Δεν είχα εκτελεστική εξουσία. Ήταν επικίνδυνο να διαταχθεί εκκένωση χωρίς ακριβή εικόνα της κατάστασης», ανέφερε, προσθέτοντας ότι η περιοχή είχε θερμές και καυτές ζώνες, που έκαναν την απομάκρυνση πιο περίπλοκη.
«Ήταν προδιαγεγραμμένο»
Σε ένα από τα πιο φορτισμένα σημεία της απολογίας του, ο κ. Φωστιέρης ανέφερε ότι οι συνθήκες στη συγκεκριμένη περιοχή καθιστούσαν μια καταστροφή σχεδόν αναπόφευκτη. «Οι επιστήμονες είχαν προειδοποιήσει για περιβαλλοντική απορρύθμιση. Οι κάτοικοι είχαν μάθει να ζουν εκεί, αλλά κάποια στιγμή, ήταν προδιαγεγραμμένο να γίνει αυτή η καταστροφή», δήλωσε, με την πρόεδρο της Έδρας να σχολιάζει: «Άρα, οι άνθρωποι ήταν καταδικασμένοι όπως μας τα λέτε». Στην παρατήρηση αυτή, ο κατηγορούμενος απάντησε: «Αυτό δεν μπορώ να το πω. Οι επιστήμονες το λένε».
Το ελικόπτερο και η απόφαση εκτροπής
Ιδιαίτερη σημασία στην απολογία του δόθηκε στο θέμα της διαχείρισης των εναέριων μέσων, καθώς και στην απόφαση εκτροπής ενός ελικοπτέρου από το Νταού Πεντέλης προς τα Διυλιστήρια Κορίνθου. Ο κ. Φωστιέρης υπερασπίστηκε την απόφαση αυτή ως απολύτως αναγκαία, δεδομένης της σημασίας της συγκεκριμένης εγκατάστασης. «Ορθά έγινε η εκτροπή. Όταν σε καλούν από τέτοιες εγκαταστάσεις, που είναι οι μεγαλύτερες στην Ευρώπη, δεν υπάρχει περιθώριο καθυστέρησης. Αποθηκεύονται 2,8 εκατομμύρια κυβικά καυσίμων, ενώ η εγκατάσταση είναι ζωτικής σημασίας και για το ΝΑΤΟ», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Είμαστε πυροσβέστες, όχι πολιτικοί»
Στο κλείσιμο της απολογίας του, ο κατηγορούμενος εξέφρασε την αγανάκτησή του για την κριτική που δέχθηκε, αναφέροντας ότι όσοι μιλούν εκ των υστέρων για τις παραλείψεις δεν αντιλαμβάνονται τις πραγματικές συνθήκες που επικρατούσαν. «Δεν είμαι πολιτικός, πυροσβέστης είμαι. Ήμασταν εκεί, σε όλες τις φωτιές εκείνη τη μέρα. Ερχόμαστε τώρα και λέμε ότι μπορούσε να γίνει το ένα ή το άλλο. Για λόγους εντυπωσιασμού λέμε διάφορα, αλλά όσοι τα λένε δεν κάθονται εδώ», είπε χαρακτηριστικά.
Επόμενα βήματα στη δίκη
Η δίκη συνεχίζεται, με τις απολογίες και των υπολοίπων κατηγορουμένων να αναμένονται με ενδιαφέρον. Οι εξελίξεις αναμένεται να ρίξουν φως σε μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες της σύγχρονης Ελλάδας, η οποία εξακολουθεί να προκαλεί συζητήσεις για τις ευθύνες των εμπλεκομένων και τα κενά στον κρατικό μηχανισμό.
