Χίλιες οκτακόσιες τριάντα οκτώ ημέρες περιμένουν οι κάτοικοι στο Μάτι τη δικαιοσύνη να… μιλήσει και να τιμωρήσει όσους οι λειτουργοί της κρίνουν ότι ευθύνονται ποινικά για την εκατόμβη των νεκρών στη μεγάλη αυτή εθνική τραγωδία της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Το ημερολόγιο έγραφε 23 Ιουλίου 2018. Και είναι αλήθεια από τις ελάχιστες ημερομηνίες που στις μνήμες των κατοίκων της περιοχής, αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας, δεν ξεθωριάζει, δεν ξεχνιέται και κυρίως δεν παραγράφεται. Το έγκλημα που συντελέστηκε στο Μάτι δεν χρειάζεται ούτε καν να περιγραφεί. Αρκούν οι αριθμοί 104 νεκροί και τουλάχιστον 58 εγκαυματίες, περιουσίες που έγιναν στάχτη, τεράστια οικολογική καταστροφή.
Όσο για την αμετάκλητη τιμωρία των υπευθύνων, ο δρόμος είναι ακόμα μακρύς… 1838 ημέρες και βρισκόμαστε ακόμα στον πρώτο βαθμό της δίκης για τους 21 κατηγορούμενους. 1838 ημέρες και οι συγγενείς των θυμάτων αλλά και οι πολυεγκαυματίες περιμένουν δικαίωση, για τις μνήμες όσων με μαρτυρικό τρόπο έχασαν τόσο άδικα τη ζωή τους.
Για όλους εκείνους που έμειναν πίσω ζωντανοί-νεκροί να μετρούν τα δικά τους σημάδια στo σώμα και την ψυχή τους, να θυμούνται και να περιμένουν μια απάντηση αληθινή και ουσιαστική σε εκείνο το μεγάλο «γιατί» που τους στοιχειώνει.
Γιατί δεν χτύπησε μια καμπάνα; Γιατί δεν πέρασε κάποιος με μια ντουντούκα να τους προειδοποιήσει για τον κίνδυνο που έφτασε μέσα σε λίγα λεπτά στις αυλές τους;
Γιατί τους άφησαν μόνους και αβοήθητους; Γιατί τα πρώτα κρίσιμα λεπτά δεν πέταξε παρά μόνο ένα εναέριο μέσο; Γιατί δεν εστάλησαν ισχυρές επίγειες δυνάμεις;
Και ακόμα, γιατί μετά τον άδικο και μαρτυρικό θάνατο τόσων ανθρώπων κάποιοι επιχείρησαν να αντιστρέψουν τους ρόλους, εμφανίζοντας ούτε λίγο ούτε πολύ τους κατοίκους ως θύτες, λες και ήθελαν η ζωή τους να σταματήσει στις 23 Ιουλίου 2018;
Η ποινική δίκη είναι σε εξέλιξη από τις 31 Οκτωβρίου 2022 ενώπιον του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου της Αθήνας, με 21 κατηγορούμενους να κάθονται στο εδώλιο, αν και ορισμένοι εξ αυτών δεν έχουν βρεθεί στη δικαστική αίθουσα ούτε μία φορά να ακούσουν τις καθηλωτικές περιγραφές των κατοίκων, έστω και αν οι ίδιοι, όπως προκύπτει από την υπερασπιστική τους θέση, υποστηρίζουν ότι δεν παρέλειψαν να κάνουν κάτι που να συνδέεται αιτιωδώς με το τραγικό αποτέλεσμα.
Όλους αυτούς τους μήνες, οι δικαστές, με βάση τα μέσα που τους δίνονται, προσπαθούν να ολοκληρώσουν τον πρώτο κύκλο της ποινικής διαδικασίας, γνωρίζοντας πολύ καλά πως την απόφασή τους την αναμένουν πρωτίστως οι συγγενείς των θυμάτων, οι κατηγορούμενοι, αλλά και εν τέλει ολόκληρη η ελληνική κοινωνία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι δικαστές πριν ακόμη ανέβουν στην έδρα, γνώριζαν ότι αναλαμβάνουν μία δύσκολη «αποστολή», όχι μόνο λόγω του ιδιαίτερου φορτίου της υπόθεσης, αλλά και γιατί ήξεραν ότι θα πρέπει με σεβασμό στα δικαιώματα όλων των πλευρών, να ολοκληρώσουν το συντομότερο δυνατόν τη δίκη, καθώς στον φάκελο που είχαν στα χέρια τους υπήρχε το «φάντασμα» της παραγραφής.
Ο χρόνος παραγραφής συμπληρώνεται τον Ιούλιο του 2026, αλλά μέχρι τότε θα πρέπει να έχουν εξαντληθεί όλοι οι βαθμοί δικαιοδοτικής κρίσης και η υπόθεση να έχει κριθεί και από τον Άρειο Πάγο.
Από την πλευρά τους, μέσα στο πένθος τους, τον πόνο τους και την περιγραφή του «μαύρου» που εγκαταστάθηκε στη ζωή τους από τις 23 Ιουλίου 2018, οι μάρτυρες στο τέλος των καταθέσεών τους απευθυνόμενοι στους δικαστές, ζητούσαν την αυτονόητη δικαίωση για τη μνήμη τόσων νεκρών και την ηθική δικαίωση όλων εκείνων που έζησαν την κόλαση και είναι καταδικασμένοι να ζουν με τα σημάδια της στην ψυχή και το σώμα τους.
Ζητούσαν όμως, από τους λειτουργούς της Θέμιδας να στείλουν με την ετυμηγορία τους και ένα μήνυμα για να μην ξαναζήσει κανένας άλλος άνθρωπος τον εφιάλτη που έζησαν εκείνοι, ερήμην τους, λόγω της εγκληματικής παράλειψης συγκεκριμένων ανθρώπων να κάνουν στοιχειωδώς το καθήκον τους.
Με λέξεις που «καίνε» ο ανήλικος γιος μιας πολυεγκαυματία, πολυεγκαυματίας και ο ίδιος που σώθηκε από θαύμα, με ένα ηχητικό μήνυμα που η μητέρα του μετέφερε στο δικαστήριο απέδωσε όλες τις πτυχές της υπόθεσης μέσα από την παιδική του ματιά:
«Η ζωή μου πριν τη φωτιά ήταν καλύτερη, τώρα δεν είναι. Καήκαμε και δεν χαιρόμαστε. Ο μπαμπάς μου σώθηκε γιατί δεν ήταν εδώ. Κάνεις δεν χαίρεται όταν καίγεται. Ελπίζουμε να σας πουν να φύγετε από τα σπίτια σας όταν γίνει μια φωτιά».
* Η Μίνα Μουστάκα είναι δημοσιογράφος. Καλύπτει το δικαστικό ρεπορτάζ από το 1989 και βέβαια και τη δίκη για τη φωτιά στο Μάτι για λογαριασμό της εφημερίδας «Τα Νέα»
